Oké lieve mensen, dit is best een biggy. De volgende bestemming van mijn trip is Helsinki, Finland. Ik ben hier maar voor één ding en dat is het Fins onderwijs. Waarom is het onderwijs
zo’n groot succes hier? Wat weten wij niet, wat de Finnen duidelijk wel weten? Ik ga het geheim proberen te onthullen.
Al jarenlang staat het Fins onderwijs in de top van verschillende onderwijs rankings. Hoe serieus je de peilingen moet nemen vind ik lastig om in te schatten. Er zijn namelijk zoveel
verschillende onderzoeken die plaatsvinden over ‘goed onderwijs’. Het ligt er ook aan wat je verstaat onder ‘goed onderwijs’ natuurlijk. Daarom moet ik ook voorzichtig zijn met wat ik zeg.
De usanews.com beoordeelt hele andere aspecten als de Britse Times bijvoorbeeld. Zo zet usanews Canada bovenaan de rankings. Drie keer raden wie de Britse Times op
plek 1 zet. De Times onderzoekt namelijk wereldwijd de beste universiteiten. Surprise - Surprise aangezien zij toevallig twee zeer prestigieuze universiteiten
hebben (Oxbrigde). The Guardian onderzoekt weer op een totaal andere manier als de PISA. Welke moet je nu volgen? Dit zijn maar liefst 4 onderzoeken die allemaal andere
criteria hebben en daarom ook andere resultaten opleveren…
Toch wil ik even stil staan bij de PISA. Dit staat voor Programme for International Student Assessment en dit is één van de meest gerespecteerde onderwijs onderzoeken ter wereld.
470,000 leerlingen worden getest op 3 aspecten; reading, maths and science (dit varieert weleens) Anyway, de cijfers liegen niet. Op plek 1. staat Zuid Korea, op 2.
staat Finland en op 3. staat Canada. Nederland staat op een respectievelijke 7e plek. Normaal gesproken kijk ik liever niet naar dit soort onderzoeken, omdat het alleen maar over cijfertjes en
prestige gaat. Ik wil dat er naar het kind gekeken wordt en wat het beste is voor hun ontwikkeling. Niet naar momentopnames en daar maar grades aan koppelen.
Finland staat er wereldwijd om bekend dat zij de leerlingen op de eerste plek zetten en niet de leerstof. De Finse kinderen gaan juist minder naar school en krijgen bijna nooit
huiswerk (In Zuid Korea gaan de kinderen 7 dagen per week naar school!!)…. Daarom is het juist zo bewonderenswaardig dat de Finnen op de 2e plek staan van dit onderzoek. Waar komt dat succes
vandaan? Daar ga ik achter komen.
Visitedufinn.
Vandaag heb ik een afspraak met Paula Lehtonen. Paula is directrice van Visitedufinn en Visitedufinn is een Fins bedrijf die scholenbezoeken regelt voor buitenlandse docenten die een kijkje
willen nemen in de Finse keuken. Normaal gesproken kost het 290 euro om met Paula op pad te gaan. Daar zitten wel je broodjes s ‘middags bij inbegrepen….!
Even voor de duidelijkheid: 1. Zo’n bedrag ga ik never-nooit-niet betalen en 2. Die Finse broodjes van Visitedufinn kunnen nooit zo lekker zijn als die van mijn moeder. Ik besluit mijn ‘Nearpod
Pionear’ troef maar in te zetten. Het werkt. Ik mag gratis komen.
Ons gesprek begint wat stroef, maar na een cappuccino (6 euro) en een cola (4 euro) komen er eindelijk leuke anekdotes over tafel. Paula is hier echt om mij verder te helpen. Zij heeft snel door
dat ik me goed heb ingelezen. Ik ben niet helemaal naar Finland gekomen om alleen maar feitjes aan te horen – daar heb ik Google voor. I want to know the secret behind it all.
Paula, ik ben opzoek naar het geheim van het Fins onderwijs systeem. Waar kunnen wij het beste beginnen?
Ik denk dat het belangrijk is om één ding voorop te stellen. Dit is een systeem dat in Finland werkt. Omdat wij een goed systeem hebben, hoeft niet te zeggen dat het systeem ook in Amerika zou
werken. JUIST niet! Er zit een hele geschiedenis achter. Het is iets wat veel dieper ligt. Het ligt aan de opvoeding. Aan de mentaliteit. Aan discipline.
Wil je zeggen dat de Amerikanen dat niet hebben?
Haha…. Je bent hier niet om over Amerika te praten, toch? Wij gaan kijken naar de Finnen. Die hebben een bepaalde innerlijke discipline die je niet zo maar kan aanleren. Ik heb niet vaak een
leerling mee gemaakt die echt niet naar school wilde. Klinkt gek hè?
Vergeet ook niet; wij hebben hier in Finland niet zoveel te bieden. Finland heeft geen olie, weinig gas, weinig export! Dan moeten wij wel goed opgeleid zijn om alle potentie goed te kunnen
benutten. Daar investeren wij in en zo worden wij ook opgevoed in Finland.
Nog iets wat je mee moet nemen is dat wij echt in een ‘trial and error’ maatschappij leven hier. Je moet leren van je fouten. Dit leren wij de kids al heel vroeg aan.
Zo te horen ligt er veel druk op de schouders van docenten in Finland…
Zo voelt dat niet hoor. Docenten worden als professionals gezien. Wij krijgen alle steun vanuit onze leidinggevende. Onze leidinggevende krijgt ook weer volledige steun vanuit de overheid. Zo
zijn de schoolinspecties in 1990 afgeschaft bijvoorbeeld. Wij hebben ontwikkel momenten samen en daar halen wij heel veel uit. Dit doen docenten in Finland meestal 1 uur per dag met de
vakgroep.
Dus niemand komt controleren in de les hoe jij het doet?
Nee. Collega’s komen in jouw les, maar dat is om samen te werken of om elkaar te helpen. Maar nooit leidinggevende of professionals van buitenaf. Overigens hebben docenten dit allemaal weleens
mee gemaakt, toch?....
Wat bedoel je?
Nou dat er zo’n baasje komt kijken die je nog nooit gezien hebt. En wat doe je? Je haalt alles uit de kast om te laten zien wat je kan. Vervolgens zie of hoor je die persoon nooit meer. Dit is
niet reëel en straalt ook geen vertrouwen uit richting het personeel.
Over het personeel gesproken. Is het waar wat ze zeggen over docenten in Finland? Worden die zo goed betaald?
Haha! Nee dit is een van de feiten die niet waar is. Wij hebben gewoon een normaal inkomen. Niet zoveel als doktoren of advocaten.
Alle andere feiten* kloppen? Over 15 minuten pauze na de les bijvoorbeeld? Over de weinig lesuren per dag?
Ja over het algemeen kloppen die feiten wel. De pauzes bepalen vaak de docenten. Over het aantal lessen per dag klopt ook. Basisschool kinderen gaan meestal tot 13:00 naar school. Op
middelbaar onderwijs scheelt dit per dag, maar daar is het ook minder vergeleken met Westerse landen.
Wat zijn volgens jou de mooiste aspecten van het Finns onderwijs?
Voor mij zijn dat er drie:
1. Het feit dat de kinderen en de docent aan dezelfde kant staan. A teacher and a pupil learn side-by-side. Dit betekent dat de Finse kinderen heel hard voor de docent willen werken en dat er
wederzijds respect is. Ik heb les gegeven in Frankrijk – daar zijn docenten heel cynisch en nors. In Engeland is het zeer formeel – I’m the boss, you must listen to me! Nee, niet in Finland. Maar
nogmaals onthoud wat ik in het begin van ons gesprek zei: dit zit dieper.
2. Het Fins onderwijs doet er alles aan om kinderen met leerstoornissen te integreren in het regulier systeem. Er zijn hele trajecten voor ‘speciale’ kinderen.
3. Een kind mag hier echt kind zijn. Zij krijgen alle ruimte om erachter te komen welke manier van leren bij ze past. De kinderen proberen dus ook zelf iets op te lossen in plaats van op de
docent afstappen.
Dankjewel voor in gesprek Paula. Hier heb ik echt iets aan gehad.
Succes met je verdere zoektocht Tim. En bedankt voor de cappuccino.
Dan nog alle feiten en principes op een rij.
Basis principes van het Fins onderwijs.
- Het motto is ‘You can be whatever you want to be when you grow up!’
- Leren via spelvormen is essentieel.
- ‘Happiness’ staat centraal is alles wat ze op de Finse scholen doen.
- Alle kinderen verdienen eerlijke kansen. Ongeacht capaciteiten of verschillende financiële achtergronden, worden leerlingen in dezelfde klas geplaatst. Mochten er ‘probleem gevallen’ zijn, dan
krijgen die kinderen meer aandacht van een extra docent.
- Het Fins systeem is helemaal tegen gestandaardiseerde toetsen. Toetsen bestaan altijd uit open vragen en niet uit meerkeuze mogelijkheden.
- Alle scholen in Finland zijn gelijk aan elkaar. Zo worden kinderen ingedeeld op scholen volgens woonplaats (uitzonderingen worden gemaakt). Er zijn geen privé scholen.
- Kinderen moeten leren denken en ontdekken voor zichzelf. Als een leerling een boom wilt klimmen, vooral doen! Daar komt de leerling waarschijnlijk insecten tegen waar hij later vragen over
heeft.
- Er is wel een nationale ‘core’ curriculum. Dit bepaalt de Finnish national agency for education. Vervolgens voegen de scholen lokale of regionale belangen toe binnen het nationale kader.
- Kinderen doen het beter als zij minder naar school gaan. De hersenen hebben ook rust nodig.
- Scholen inspecties zijn in 1990 afgeschaft, omdat de staat vertrouwen wilt uitstralen richting haar scholen.
Praktische zaken voor het kind en voor de docent
- Basisonderwijs is geheel gratis. Vervoer naar school is gratis (mocht dit nodig zijn). Eten in de middag is ook gratis. Op middelbaar onderwijs is alles gratis behalve de boeken/device.
- Kinderen beginnen school als zij 7 zijn. De eerste centrale toetsen vinden plaats als zij 16 zijn. (Wat is de slagingspercentage dan?! 93%.....) Tussentijdse toetsen zijn geheel formatief.
- Kinderen hebben vaak de eerste 5 jaar van de basisschool dezelfde docent.
- Er wordt nauwelijks huiswerk gegeven. Waarom niet? Een kind moet meer tijd krijgen om kind te zijn. ‘They have other things to do like sports, music lessons, play outside.’
- Kinderen hebben tussen de 19-30 uur school per week afhankelijk van extra vakken die zij kiezen.
- Extra vakken zijn vaak de talen. Daar scoort Finland heel hoog in. Zweeds, Engels, Frans en Spaans worden al heel vroeg aangeboden.
- De kinderen hebben 15 minuten pauze (buiten) na elke les.
- Voor NASK lessen worden de klassen kleiner gemaakt, zodat de klas altijd practicum kan doen.
- Alle leerlingen hebben een laptop in de laatste 3 jaar van school. Dit betalen de ouders.
- Alle docenten moeten een onderwijs master behaald hebben. Dit wordt volledig gesubsidieerd.
- Docenten geven meestal 4-5 uur les per dag en hebben 1/2 ontwikkel uren per dag.
- Geen uniform.
Sparren
Dit is wel een belangrijk moment van mijn reis. Van te voren dacht ik namelijk dat het allemaal te goed was om waar te zijn. Het is bijzonder hoe de Finnen naar onderwijs kijken en ik blij dat ik
het heb kunnen zien.
Zou dit systeem ook bij ons in Nederland werken? Dat weet ik niet.... Zou ik op een Finse school kunnen werken? Dat weet ik wel.....
Mochten er vragen of opmerkingen zijn, laat het me weten. Ik wil er graag over sparren.
Tot in IJsland allemaal! Daar ga ik naar The Elf school. Ja, je leest het goed. The Elf school.
Reactie schrijven
Thomas Mertens (vrijdag, 22 september 2017 18:03)
Wat gaaf zeg, dit type onderwijs is erg fascinerend. Happiness en het kind mag het kind zijn!
Maaike Hazelhoff (vrijdag, 22 september 2017 19:19)
Supergaaf verhaal!
Monique van den Heerik (vrijdag, 22 september 2017 21:07)
Jeetje klinkt erg goed, maar ik heb heel veel vragen.
Hoeveel leerlingen zitten er in de klas? Wat zijn de schooltijden?
En Tim zou jij daar willen werken? Mij lijkt het wel wat. Tjonge wat zou het fijn zijn om op een school te werken waar ieder kind gelijk is, waar geluk het belangrijkst is.
Ik zie helaas veel kinderen die niet gelukkig zijn. Die vaak verdrietig zijn zelfs medicatie gebruiken om zich een beetje staande te houden. En je kunt als docent soms alleen maar luisteren :-(
Tim heb jij in Finland mogen kijken in de klas. Zijn de kinderen gelukkiger? En hoe zit dat met docenten?
In Nederland hebben we veel collega's die met enorm veel liefde en passie voor de klas staan, maar veel docenten hebben een te hoge werkdruk. Hoe is dat in Finland?
Maar opnieuw Tim, wat een interessant stukje. En wat een avontuur :-)
Een lieve groet, monique
Nynke (vrijdag, 22 september 2017 23:45)
Wow, Tim! Wat een gaaf stuk weer en wat een enorm gave ervaring er weer bij. Tja... daar past 'jouw schooltje' wel. Snel bijkletsen over alles weer, klinkt allemaal erg mooi en wil er zeker meer van weten. We bellen. Have fun, blijf genieten en tot snel.
Pia (zaterdag, 23 september 2017 10:09)
Wat schrijf je leuk Tim! Veel plezier in Ijsland, ennuh.. ja zij geloven echt in elven. Er staan op sommige heuvels ook kleine huisjes voor hen. Genietze!
Christel (zaterdag, 23 september 2017 16:52)
Leuk om een reis verhaal van je te lezen Tim! Goed omschreven onderzoek met veel nieuwe informatie voor mij. Fijn weekend (: &geniet van je verdere reis!
Annemiek (maandag, 25 september 2017 21:17)
Prachtige blik op een super mooi moment. ThnX en vragen ja! Ik ben natuurlijk super benieuwd of er in die heerlijke korte schooldagen ook nog ruimte is voor kunstonderwijs? Heb je al iets gezien dat lijkt op CKV? Als hapinness zo belangrijk is dan zal dat toch wel ;) Liefs X
Nicole van de Sande (zaterdag, 07 oktober 2017 10:28)
Hoi Tim,
Tof verhaal, moet meteen denken aan onze studiereis voor speeltuinen. We kwamen in Denemarken, Kopenhagen, in de fabriek van Compan. Daar tegenover was een dagopvang voor de kinderen van ouders die in de fabriek werken. Daar werd ERG ingegaan op de beleving van het kind en niet op de regels die 'wij volwassenen' veelal hanteren. Zo hadden ze daar voor de kleinste kindjes wel bedjes/matrasjes, maar geen vaste tijd om een dutje te doen. Het kind gaat namelijk vanzelf wel liggen als het moe is. Ook geen slot op het schuurtje. Kinderen hebben al snel door dat een zaag gevaarlijk is en blijven daar echt wel af.
Uitgaan van interesse en (emotionele) leeftijd van het kind, we zouden het vaker moeten doen!
lisanne (dinsdag, 05 december 2017 15:00)
Hoi Tim,
Wat een leuke blog heb je! Ik doe mijn eindonderzoek als docent in het VO over toetsen in het onderwijs. Mijn aanleiding hiervoor is een artikel geweest dat ging over het Finse onderwijssysteem. Ik ben nu aan het onderzoeken of ik formatief toetsen kan implementeren in mijn lesprogramma. Als je meer informatie hebt over hoe de Finnen dit doen dan zie ik graag je tips verschijnen op mijn mail: lisanne.dewert@student.fontys.nl
Gave reis doe je, veel geluk!